Wat is je plan voor de kraamtijd? Heb je je daar op voorbereid? Op de postpartum periode, de tijd na de geboorte van je kindje. Ook wel de kraamtijd genoemd. Al zou ik het zelf ook graag ‘ZelfZorg’ tijd noemen. Een periode waarin het zo belangrijk is om goed voor jezelf te zorgen. Te zorgen voor jouw eigen herstel. Want alleen dan kun je ook goed voor je kindje zorgen. Zou je niet nadat je je geboorteplan hebt geschreven, ook starten met het schrijven van een postpartum of zelfzorg plan? Want het is juist belangrijk om je ook op die periode voor te bereiden. Misschien wel belangrijker…
We bereiden ons steeds beter voor op de bevalling. Een super mooie ontwikkeling met alle zwangerschapscursussen die er te vinden zijn. In een dergelijke cursus leer je precies hoe een bevalling van nature verloopt, hoe je jouw lichaam daarbij kunt helpen en over het belang van het eerste uur na de geboorte. Daarna stopt het vaak. Er wordt in een dergelijke cursus vaak maar weinig gezegd over de kraamtijd. Over de eerste weken na de bevalling. Hierdoor weet je wat je wilt voor de bevalling, en wat liever niet, en heb je dit zelfs in een geboorteplan opgeschreven. Maar weet je ook wat je wilt voor de weken na de bevalling? En weet je hoe je juist in die periode goed voor jezelf kunt zorgen? Ik pleit voor meer aandacht voor de postpartum periode, voor het schrijven van een plan hiervoor en ik wil je in deze blog inspireren over de mogelijkheden.
Ik pleit voor meer aandacht voor de postpartum periode, voor het schrijven van een plan hiervoor en ik wil je in deze blog inspireren over de mogelijkheden.
Eerst even wat over de duur van de kraamperiode. Ga er voor het gemak vanuit dat deze 6 weken duurt of, zoals in veel culturen, 40 dagen. Vaak komt de kraamzorg de eerste week, soms iets langer, dagelijks langs. Zij helpt jullie in het prille ouderschap en er ligt daarbij een grote focus op de verzorging van jullie kindje. Na een week staan jullie er echter weer alleen voor en dan is die kraamtijd nog lang niet voorbij. Jouw herstel als vrouw heeft in bijna alle gevallen meer tijd nodig. Zowel lichamelijk als emotioneel. Er is zoveel simpels wat daar aan bij kan dragen. En een groot onderdeel daarvan is het zorgen voor jezelf. Hierdoor kun je beter voor je kindje zorgen en zal het ook ten goede komen van jullie relatie. Geen overbodige luxe, het is een must do!
En een groot onderdeel daarvan is het zorgen voor jezelf. Geen overbodige luxe, het is een must do!
Gelukkig is er op dit gebied een positieve ontwikkeling gaande. Er is steeds meer aandacht voor de postpartum periode. Voor de behoeften van een pas bevallen vrouw, de beste voeding voor haar en hiervoor zijn steeds meer postpartum doula’s en behandelaars. In deze periode zou de zelfzorg van de moeder hoog op het kraamlijstje moeten staan. Naast natuurlijk de hechting met je kindje. Maar deze twee staan voor mij direct met elkaar in verbinding. De behoeften van een pasgeboren baby zijn namelijk simpel: voeding & liefdevolle aandacht!
Trouwens. Ik schrijf dit ook voor mijzelf. Als mijn plan voor de kraamtijd die komen gaat. Want ook ik heb de eerste twee keer onvoldoende voor mijzelf gezorgd, te weinig mijn behoeften en grenzen aangegeven, en weet juist nu hoe belangrijk dit is. Note to myself dat ik dit ook met mijn omgeving zal delen!
Oké, de 3 eerste, allerbelangrijkste, peilers voor de eerste 40 dagen:
1. Rust & Slaap – Het allerbelangrijkste voor jouw herstel is voldoende rust en slaap. Je hebt net een lifechanging event achter de rug wat een hoop van jou en je lichaam heeft gevraagd. Hoe de bevalling ook is verlopen, of het de eerste, tweede of derde keer was, het is altijd een gebeurtenis die veel van je vraagt. Het kost bergen energie. En je lichaam heeft intense gewaarwordingen te verduren gehad. Misschien heb je hechtingen, een wond na een keizersnede of veel bloed verloren. Dan is dit aspect alleen maar belangrijker.
Ik weet dat het soms lastig kan zijn en dat je de eerste dagen nog heel erg hyper kan zijn door de adrenaline in je lijf. Het is daarom soms lastig om te ontspannen en je lijkt veel energie te hebben. Juist dan is het belangrijk toch elk moment rust te pakken, ook al slaap je niet, ga wel even liggen. Kruip je bed in als je kindje slaapt, lees een boek of tijdschrift en laat die app’jes even voor wat ze zijn. (Het blauwe licht van schermpjes werkt ook nog eens averechts en direct reageren op elk berichtje kost je veel energie.) Houd eventueel bezoek kort en bij voorkeur alleen van mensen die aan jou energie geven. Blijf ook zo lang mogelijk binnen, helemaal als het koud is, om jezelf en je kindje tegen een overvloed aan prikkels te beschermen!
2. Warmte – Een key element van de postpartum periode is warmte, in al zijn vormen. Denk hierbij aan warm eten en drinken (kom ik straks uitgebreid op terug), een warme omgeving (voor jou én je baby), warme voeten en warme (positieve) energie. Je lichaam heeft veel energie verloren en het kost je lichaam ook veel energie om te herstellen. Door warmte ondersteun je dit proces en voorkom je onnodig energie verlies.
Draag warme sokken, continu, dus ook in bed. Via je voeten verlies je namelijk veel warmte, helemaal als je nog heel erg ‘open’ staat wat het geval is na een bevalling. Drink warme dranken en eet licht en warm eten. Je lichaam hoeft dan minder hard te werken om dit te verteren. Blijf veel in bed, draag je kindjeveel bij je, bij voorkeur op je blote lijf, en blijf zo lang mogelijk binnen (het liefst minimaal 2 weken). Als je borstvoeding geeft, bevordert warmte de toeschietreflex en vergroot het de melkproductie. Ook verliest je kindje minder energie als het warm is en de temperatuurverschillen beperkt zijn, mede hierdoor zal hij beter drinken en groeien.
3. Hulp vragen – Het is iets wat wij, westerse vrouwen, vaak erg lastig vinden, als ik dit even mag generaliseren, en wat we veel te weinig doen. Om hulp vragen. Maar om hulp vragen is zo ontzettend belangrijk in deze periode. In een periode waarin er veel op je af komt, van je gevraagd wordt en vaak veel nieuwe dingen gebeuren. Verzamel daarom een groep fijne mensen om je heen die je kunnen helpen. Doe dit al tijdens je zwangerschap. En vraag vooral om praktische hulp. Laat een maaltijd voor je maken, het huishouden doen, besteedt de was uit, laat ze op je oudere kinderen passen of gewoon even je baby vasthouden zodat jij rustig kunt douchen. Het zijn de kleine dingen die jou heel erg gaan helpen. En onthoud het volgende als je dit lastig vind: elk mens vindt het fijn om een ander te helpen!
Denk ook van te voren na over het invullen van het verlof van je partner. Hoe lang krijgt hij vrij en hoe lang kan hij daarnaast nog vrij nemen? Wanneer je partner weer aan het werk moet, kun je dan hulp krijgen van familie of vrienden? Hoe kun je ervoor zorgen dat niet alle zorg op jouw schouders komt en je ook nog tijd houdt voor je herstel? Want weet dat je er in die eerste 6 weken vaak al snel alleen voor komt te staan. En dat is nog niet voor elke vrouw haalbaar, geloof me!
Dé 3 peilers voor de eerste 40 dagen: Rust & Slaap, Warmte en Hulp vragen!!
Kraambezoek (& cadeaus)
Natuurlijk wil je jullie kindje aan de hele wereld laten zien, zo trots ben je. En vaak staat het kraambezoek vanaf dag 1 ook te popelen om de kleine te mogen ontmoeten. Maar zit je er echt al op te wachten om elke dag mensen in je huis te ontvangen? Wil je dat zij je kindje vasthouden of liever nog even niet? En wie mag er al komen en wie nog liever niet? Je hebt hier alles over te zeggen, je mag echt zelf beslissen wat je hierin wilt. En dat is niet onaardig, dat is voor jezelf, en je kindje, zorgen. Je kunt dit namelijk maar één keer doen.
En als ze je vragen wat voor cadeau je wilt hebben, denk dan eens aan jezelf. Een tijdschrift, lekker theetje of een bijdrage voor een postpartum behandeling.
Plan bij voorkeur de 1e twee weken geen kraambezoek en laat mensen dit van te voren weten. Zeg ze liefdevol dat je het zult laten weten als ze welkom zijn. Natuurlijk wil je je moeder of je beste vriendin graag even zien, en heb je hun hulp hard nodig. Dat is juist heel fijn. Zij voelen vast ook goed aan hoe lang ze kunnen komen en wat ze voor je kunnen doen. Laat de mensen die je graag wilt zien gerust langskomen. En laat het andere kraambezoek weten dat een half uur lang genoeg is. Of blijf lekker in bed liggen, dan zijn ze ook vaak weer sneller weg. En als ze je vragen wat voor cadeau je wilt hebben, denk dan eens aan jezelf. Een tijdschrift, lekker theetje, bijdrage voor een postpartum behandeling (lees zo meer hierover) of een voedzame maaltijd. Het is fijn als er ook voor jou wordt gezorgd. Je baby krijgt immers al genoeg schattige knuffeltjes en kleertjes.
Postpartum Voeding
Een wezenlijk onderdeel waarbij ik me heb laten inspireren door het boek van Heng Ou ‘The first 40 days‘. In haar boek komen allerlei mondiale en culturele gebruiken samen met betrekking tot de kraamtijd. Een kraamtijd die in de meeste culturen dus rond de 40 dagen duurt, zo een 6 weken. En in die periode spelen rust, warmte en tijd voor je herstel een belangrijke rol. En daarin is voeding een essentieel onderdeel. Om die reden wil ik daar wat uitgebreider op ingaan en kort beschrijven waar postpartum voeding uit zou moeten bestaan.
- Warmte – Ook hier komt warmte terug, verwarming van binnenuit. Zorg die eerste 6 weken voor warm eten en warme dranken. Of minimaal op kamertemperatuur. Dit is zo veel rustiger voor je lijf om te verteren. Het kost je lichaam namelijk veel energie om koud eten eerst op temperatuur te moeten brengen. De goed bedoelde koude smoothie of fruitsalade kun je de eerste weken beter even laten. Drink thee, eet soep, en het liefst kleine beetjes de hele dag door. Luister ook naar hoe je lichaam reageert op wat je eet.
- Simpel – Houdt de maaltijden simpel maar voedzaam. Simpel om te koken, maar ook simpel om te verteren voor je lijf. Denk aan soep. Of kook een pan rijst en maak met verse groenten een eenvoudige curry. Bereid eventueel dingen voor en zet porties in de vriezer. Zo kun je een basis bouillon al van te voren klaarmaken of maak een grote pan op 1 dag voor de dagen daarna. Laat je ook hierbij helpen door de mensen om je heen.
- Vet – Je lichaam heeft gezonde vetten nodig voor zijn herstel en voor de ontwikkeling van je kindje. Helemaal als je borstvoeding geeft. Dan heeft je lichaam juist extra calorieën nodig, zo een 500 per dag. Een groot deel van de energie komt uit de vetten die je toevoegt. Maar ook zonder borstvoeding heeft je lichaam vet nodig. Z0 helpen ze je om de hormoonhuishouding in balans te brengen.
- Zacht (& Sappig) – Denk aan soepen, curry’s of een gezonde chocolademousse (van avocado of banaan en cacao). Je darmen zijn tijdens de zwangerschap lang wat in de verdrukking geweest. En het hele verteringssysteem werkt nu wat trager dan daarvoor. Het moet allemaal weer rustig op gang komen en daarom is het fijn om lichtverteerbare en zachte voeding te eten.
- Zoet – Gezonde zoetigheid is prima en het draagt bij aan het herstel van de weefsels in je lichaam. Denk daarbij aan pompoen, zoete aardappel of dadels. Eten wat van nature zoet is. Voorkom grote hoeveelheden aan toegevoegde en bewerkte suikers. Die ene graving naar een bak chocolade-ijs zal ik je zeker niet ontzeggen. Maar eet het met mate en kijk ook dan hoe je lichaam erop reageert.
Postpartum behandelingen
Het is totaal geen overbodige luxe of pure verwennerij, het is gewoon een must do: het krijgen van postpartum behandelingen in je kraamtijd! Het zou wat mij betreft een standaard moeten zijn voor iedere kraamvrouw. En het is dan ook een fantastisch kraamcadeau, als je het mij vraagt (*HintHint*). Ook dit heb ik mijzelf niet gegeven na mijn vorige 2 zwangerschappen. Maar voor nu staat mijn afspraak met mijn postpartum behandelaar al gepland. Daarom kort wat over de behandelingen die ik van haar ga krijgen:
- Yoni Steam – Je krijgt een vaginaal stoombad met speciale kruiden voor dat deel wat het zwaar te verduren heeft gehad tijdens de bevalling. Het geeft verlichting en ondersteunt het herstel, met name als je hechtingen hebt. Maar ook bij een keizersnede helpt vaginaal stomen omdat de kruiden diep de baarmoeder in trekken.
- (Bengkung) Buikbinding – Een liefdevolle ondersteuning aan je buik, het deel waar 9 maanden lang jullie kindje in groeide, krijg je middels deze Maleisische buikbinding. Er wordt een 17 meter lange doek om je buik en benen geknoopt na een helende buikmassage. De doek leer je zelf knopen en kun je tot 6 weken dagelijks dragen. Dit helpt je ribben, bekken en buikspieren weer bij elkaar te brengen, en zorgt voor een goede houding.
- Massage met kruidenstempels – Deze massage is afkomstig uit Thailand en wordt gedaan met verwarmde kruidenstempels. Het is echt een moment om even te ontspannen en je lijf weer te voelen. Er is een hoop gebeurd in je lichaam tijdens de zwangerschap én de bevalling. Vaak ben je nog helemaal niet toegekomen aan een moment daarbij stil te staan en deze massage helpt je hierbij. De massage richt zich op wat jij postpartum nodig heeft en stimuleert het opnieuw laten stromen van energiebanen. Een massage kun je natuurlijk ook met heerlijk verwarmde olie krijgen.
- Moxabehandeling – De moxa is een stick gemaakt van samengeperst bijvoetkruid en heeft een verwarmende werking. De stick wordt bij speciale acupunctuurpunten gehouden waardoor de levensenergie weer kan gaan stromen. Moxa is trouwens ook al goed in te zetten tijdens de zwangerschap bij een baby in stuit of het op gang brengen van de weeën.
- Rebozo sluitingsritueel – Na de periode van 6 weken kun je de hele cyclus van conceptie, zwangerschap, bevalling en de postpartum periode afsluiten middels een speciaal ritueel, het rebozo sluitingsritueel. Dit is afkomstig uit Mexico en kan uit verschillende onderdelen bestaan. Vaak deel je jouw ervaringen met de zwangerschap en de bevalling, krijg je een massage en wordt dit alles afgesloten met het inbinden van je lichaam in doeken. Dit zijn de zogenaamde rebozodoeken. Hiermee kun je weer volledig terugkomen in je lichaam, het lichaam dat weer helemaal van jou is. En ben je klaar voor een nieuwe fase: het moederschap!
Voldoende informatie en inspiratie voor jouw kraamperiode, toch? Ik hoop dat ik je hiermee aan het denken heb gezet over het belang van deze periode. En dat ik je aan heb gezet om voor jezelf zo een plan te maken, of in ieder geval te bedenken hoe jij het graag zou willen. Bespreek het met je partner, met je familie en goede vrienden. Kijk hoe de mensen om je heen je kunnen helpen en hoe jij voor jezelf wilt zorgen. Want weet dat ook jij dan goed voor je kindje kunt zorgen. Dat jij je kindje rustig kunt laten landen op aarde. Hem of haar misschien een fijne massage kunt geven. En dat dit jullie band direct zal versterken. Vergeet ook niet dat je kindje onderdeel is van dit alles en hier altijd nauw bij betrokken is. Zo wil ik je tot slot stimuleren om je kindje veel bij je te dragen, lief te hebben en elk moment samen te koesteren!
